Borelioza to choroba, która występuje na terenach z dużą ilością drzew i traw. W Polsce szczególnie często dochodzi do zachorowań na Warmii i Mazurach, a także w innych, niskouprzemysłowionych rejonach.
Co trzeba wiedzieć na temat boreliozy?
Borelioza (nazywana także chorobą z Lime), jest wywołana przez bakterie Borrelia burgdorferi. Krętki są przenoszone przez wiele zwierząt, przede wszystkim gryzonie i jelenie. Bakterie są przenoszone na te zwierzęta za pośrednictwem kleszczy.
Kleszcze są niewielkie i trudno je zauważyć, gdy spacerujemy po lesie.
Rozpoznanie boreliozy jest trudne z dwóch powodów. Po pierwsze, między ugryzieniem zarażonego kleszcza a pojawieniem się pierwszych objawów, może minąć nawet kilka miesięcy. Po drugie, objawy boreliozy często kojarzą się z wieloma innymi dolegliwościami. Na szczęście, jedynie niewielka część ugryzień kleszczy, prowadzi do rozwoju choroby.
Jakie objawy daje borelioza?
Borelioza daje wiele objawów, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niezwiązane ze sobą. Wpływa niekorzystnie na układ nerwowy, stawy, skórę i serce. Objawy pojawiają się stopniowo w 3 etapach. Niektóre osoby, nie doświadczają ich wszystkich.
Pierwszy etap, to pojawienie się okrągłego śladu po ugryzieniu kleszcza. Trwa to od 1 do 2 tygodni. Ten objaw pojawia się tylko u niektórych osób.
W części przypadków, okrągłą plamę po ugryzieniu kleszcza, otacza dodatkowy czerwony pierścień. Te dwie plamy są od siebie wyraźnie odgraniczone. Może też dojść do połączenia tych dwóch plam. Zmiana nie wystaje ponad skórę i jest bezbolesna. Czasem może być ona ciepła w dotyku i bolesna, ale nie jest to regułą. U niektórych osób zmiana przypomina raczej siniak, niż zaczerwienienie. Wraz z czasem, to znamię zaczyna się rozszerzać, a potem znika. W tym czasie mogą pojawić się też pierwsze ogólne objawy zakażenia. Należy do nich między innymi gorączka, zmęczenie, ból głowy i bóle mięśni.
Zwykle wydaje się nam, że te zmiany były spowodowane grypą lub przeziębieniem i nie kojarzymy ich z boreliozą. Choroba stale rozwija się i powoduje dolegliwości kolejnych partii ciała. Stale pogarsza się wtedy nasze samopoczucie i nasila się zmęczenie.
Borelioza wpływa także na serce, powodując coraz poważniejsze dolegliwości, jak nieregularne bicie serca, zawroty głowy i palpitacje serca. Jeśli choroba zaatakuje także układ nerwowy, może to wywołać paraliż nerwów oraz zapalenie opon mózgowych.
Lekarze zwykle nie biorą pod uwagę tego, że dolegliwości mogą być wywołane przez boreliozę i mogą leczyć pacjenta na zupełnie inne dolegliwości. Choroba rozwija się dalej – po około 6 miesiącach od ugryzienia, dochodzi do zapalenia stawów, połączonego z opuchlizną i nasiloną tkliwością stawów. Ten objaw szczególnie często pojawia się u dzieci.
Wykrycie boreliozy wymaga od lekarza dociekliwości na miarę serialowego doktora House’a, ponieważ atakuje ona szereg objawów dotyczących różnych organów.
Kiedy skontaktować się z lekarzem?
Jeśli jakiś czas temu ugryzł Cię kleszcz i pojawiły się u Ciebie objawy przypominające te, które opisałem powyżej, skonsultuj się z lekarzem. Mogą być one związane także z inną chorobą. Borelioza rozwija się szybciej u dzieci – dotyczy to szczególnie bólu stawów, opuchlizny kolan i paraliżu. Z tego powodu każde ugryzienie kleszcza u dziecka, warto skonsultować z pediatrą.
Zapobieganie
W tej chwili nie ma 100% pewnych metod na zabezpieczenie przed boreliozą. Jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej choroby, stosuj standardowe metody zabezpieczenia się przed kleszczami. Kleszcze gromadzą się w zacienionych miejscach z wysoką trawą, w krzakach i na niskich gałęziach drzew. Kleszcze można znaleźć także w pobliżu siedzib ludzkich, w trawnikach i ogrodach, na stertach drewna i w okolicy kamiennych murów. można się ich spodziewać także tam, gdzie jest dużo myszy.
Oto kilka zasad, które zmniejszą ryzyko ugryzienia przez kleszcza:
Noś wysokie buty, koszulę z długimi rękawami i długie spodnie. Wkładaj spodnie w cholewki butów, dzięki czemu kleszcze nie będa mogły dostać się do nóg.
- Używaj skutecznych środków przeciwkleszczowych. Bardzo silnym preparatem jest 10 – 30% DEET.
- Noś jasne ubrania, na których lepiej widać kleszcze.
- Jeśli masz długie włosy, zwiąż je lub nakładaj czapkę.
- Nie siadaj bezpośrednio na ziemi.
- Sprawdzaj regularnie, czy na Twojej skórze nie ma kleszczy. Po wycieczce w rejon, gdzie mogą występować kleszcze, wypierz ubrania i umyj włosy.
- Stosuj się do zalet opisanych na preparatach odstraszających kleszcze. Nie ma potrzeby nakładania go zbyt dużo. Najlepiej jest go nakładać na kołnierz, końcówki nogawek i rękawów, a także na skórę. Po powrocie do domu, zmyj go dokładnie.
Niestety, ale w tej chwili nie ma skutecznej szczepionki na boreliozę, a jednokrotne zachorowanie, nie daje odporności. Warto natomiast zaszczepić się przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Leczenie choroby
Borelioza to poważna choroba, którą leczy się dużymi dawkami antybiotyków. Zwykle podaje się je przez okres od 2 do 4 tygodni. Leczenie daje najszybsze efekty wtedy, gdy zastosuje się je jak najwcześniej. Leczenie jest obciążające dla organizmu i może wiązać się ze złym samopoczuciem, ale po jego zakończeniu, wracamy do zdrowia.
Czy borelioza to choroba zakaźna?
Boreliozą nie można zarazić się od innej osoby. Jeśli doszło już do zarażenia boreliozą, nie oznacza to, że możesz odpuścić sobie profilaktykę. Niestety, ale można zarazić się nią ponownie i choroba będzie rozwijała się jeszcze szybciej, bo Twój organizm jest już osłabiony.
Co zrobić, jeśli znajdziemy u siebie kleszcza?
Im szybciej go usuniesz, tym lepiej, dlatego warto wiedzieć, w jaki sposób się go pozbyć. Po pierwsze, nie panikuj. Ryzyko zarażenia się boreliozą wynosi w zależności od regionu, od 1 do nawet 40%. Nawet, jeśli kleszcz jest zakażony boreliozą, aby doszło do zakażenia, potrzeba od 24 do 48 godzin od ugryzienia. Oczywiście, im szybciej usuniesz kleszcza tym lepiej, ponieważ wydziela on różne szkodliwe substancje.
Jak usunąć kleszcza:
- Użyj pęsety, by złapać kleszcza jak najbliżej skóry.
- Następnie zacznij go delikatnie wyciągać. Jeśli kawałek kleszcza zostanie w skórze, nie obawiaj się. Z czasem powinien on wyjść w całości, lub może zostać usunięty przez lekarza.
- Przemyj miejsce za pomocą alkoholu.
Bardzo ważne jest to, by nie niszczyć kleszcza po wyciągnięciu go ze skóry – wrzuć go do słoiczka. Dzięki temu lekarz będzie mógł ocenić, jak duże jest ryzyko zachorowania.
Należy uważać na domowe metody usuwania kleszczy – nie smaruj go żadnymi dziwnymi substancjami ani nie przypalaj go. Kleszcz pod wpływem stresu zaczyna wydzielać więcej śliny, która zawiera krętki boreliozy.
Jeśli po ugryzieniu kleszcza zobaczysz u siebie któreś z objawów, które wymieniłem w tym artykule, udaj się do lekarza. Pierwsze objawy boreliozy są bezbolesne, dlatego warto regularnie obserwować miejsce ugryzienia.